Nowy ambasador Rosji w Norwegii i były ambasador ds. współpracy arktycznej Nikolaj Korchunov ostrzega przed konsekwencjami braku dialogu politycznego między państwami arktycznymi Zachodu a Rosją. Według niego powstała w ten sposób próżnia w regionie stwarza przestrzeń, którą inni aktorzy mogą próbować wypełnić.
Nikolaj Korchunov został mianowany ambasadorem Rosji w Norwegii 1 października bieżącego roku dekretem prezydenckim. Wcześniej przez wiele lat pełnił funkcję ambasadora ds. współpracy arktycznej oraz wysokiego przedstawiciela Rosji w Radzie Arktycznej.
Od lutego bieżącego roku grupy robocze Rady wznowiły spotkania w formacie cyfrowym, jednak na poziomie dyplomatycznym i politycznym dialog pozostaje wstrzymany.
– Brak ogólnoarktycznego dialogu politycznego tworzy niefortunną pustkę, którą inni próbują zapełnić – stwierdził Korchunov w rozmowie z rosyjską agencją RIA Novosti. W e-mailu do nordyckiego serwisu High North News dodał:
– Nie będę wymieniał konkretnych państw ani podmiotów, które wykazują zwiększone zainteresowanie Arktyką. Kluczowe jest jednak, że brak dialogu politycznego, utrata zaufania oraz alienacja głównych aktorów współpracy w regionie nieuchronnie prowadzą do wzrostu niepewności i tworzą próżnię, którą inni próbują wypełnić.
Zdaniem Korchunowa niektóre podmioty spoza regionu próbują zdobyć przewagę w Arktyce kosztem państw arktycznych.
– Niektóre z nich dążą do dostępu do zasobów naturalnych i szlaków transportowych. Inne z kolei forsują ograniczenia w działalności gospodarczej w Arktyce – zauważa.
Rosja sama współpracuje z państwami spoza regionu, takimi jak Chiny, choć według Korchunowa różnica polega na tym, że rosyjskie działania mają charakter „obopólnie korzystnej współpracy,” podczas gdy inni działają kosztem państw arktycznych.
Postępy, ale też militaryzacja
Ambasador zwraca uwagę na postępującą militaryzację polityk arktycznych państw zachodnich:
– Naszym głównym zadaniem jest utrzymanie Arktyki jako terytorium pokoju, stabilności i wzajemnie korzystnej współpracy” – stwierdził, dodając, że „niedawne ożywienie działalności grup roboczych Rady Arktycznej to pozytywny sygnał.
Pomimo tego nadal krytykuje „samorestrykcyjne decyzje” podjęte przez niektóre państwa członkowskie, które, według niego, osłabiły atmosferę współpracy w Radzie. Rosyjski ambasador pozytywnie ocenia wysiłki Norwegii jako przewodniczącego Rady Arktycznej: Jednak Rosja przyjmuje sceptyczną postawę wobec przewodnictwa Danii, które rozpoczęło się w 2025 roku.
– Nie mamy wysokich oczekiwań co do przewodnictwa Danii, zwłaszcza że nie przeprowadzono jeszcze żadnych konsultacji z Rosją w tej sprawie – zauważa ambasador.
Rosja nie chce konfrontacji w Arktyce?
Ambasador Federacji Rosyjskiej, komentując sytuację w regionie Arktyki, zaznacza, że Rosja opowiada się za dialogiem i promowaniem zrównoważonego rozwoju jako głównych priorytetów swojej polityki. Jest to przedstawiane jako kontrapunkt wobec „konfrontacyjnych podejść niektórych państw zachodnich.” Wypowiedź ambasadora to próba ukazania Rosji jako państwa zdolnego do unikania eskalacji napięć w regionie i koncentracji na współpracy międzynarodowej, ochronie środowiska.
Eksperci podkreślają jednak, że polityka Rosji w Arktyce nie jest pozbawiona trudności. Jednym z kluczowych problemów jest rosnąca zależność Moskwy od Pekinu w tym strategicznie istotnym regionie. W związku z zachodnimi sankcjami i ograniczonymi możliwościami współpracy z państwami europejskimi oraz USA, Rosja coraz bardziej polega na Chinach jako potencjalnym partnerze finansowym i technologicznym.
Jednak Pekin wykazuje ostrożność wobec dużych inwestycji w Arktyce. Mimo strategicznego zainteresowania chińskiego rządu szlakami handlowymi i zasobami naturalnymi regionu, chińskie firmy niechętnie angażują się finansowo w projekty o wysokim ryzyku politycznym i środowiskowym. Eksperci wskazują również na ograniczoną zdolność Rosji do realizacji swoich ambitnych planów arktycznych bez znacznych zewnętrznych inwestycji, co dodatkowo komplikuje sytuację i stawia pod znakiem zapytania skuteczność długoterminowej strategii Kremla.
High North News / Mateusz Gibała
Fot: Flickr