Dlaczego Polska powinna aktywnie uczestniczyć w formacie NB8

Polska powinna aktywnie uczestniczyć w formacie NB8, łączącym kraje nordyckie i bałtyckie. XWspółpraca wzmacnia bezpieczeństwo, gospodarkę i pozycję Polski w regionie. Bliskość interesów i wartości, a także wcześniejsze doświadczenie ministra Radosława Sikorskiego w kreowaniu polityki wobec krajów północy, czynią NB8 kluczowym kierunkiem polskiej polityki zagranicznej.

 

Format Nordycko-Bałtycki (NB8), obejmujący pięć krajów nordyckich (Dania, Finlandia, Islandia, Norwegia, Szwecja) oraz trzy państwa bałtyckie (Estonia, Łotwa, Litwa), jest jednym z najważniejszych mechanizmów współpracy regionalnej w Europie Północnej. Choć Polska nie jest formalnym członkiem NB8, jej aktywny udział w tym formacie przynosi znaczące korzyści w obszarach bezpieczeństwa, gospodarki, polityki międzynarodowej i innowacji. Dla Europy obecnie jest kilka poważnych wyzwań: agresywna polityka Rosji, transformacja energetyczna czy zmiany klimatyczne, współpraca z krajami NB8 staje się dla Polski strategicznym priorytetem.

 

Polska i kraje nordycko-bałtyckie są dziś bliżej siebie niż kiedykolwiek wcześniej, dzięki wspólnym interesom, wartościom i doświadczeniom historycznym. Warto również zauważyć, że obecny minister spraw zagranicznych, Radosław Sikorski, już w czasie swojej pierwszej kadencji (2007–2014) zwracał uwagę na znaczenie krajów nordyckich dla polskiej polityki zagranicznej, co może stanowić fundament dla dalszego zacieśniania relacji.

 

Strategiczne korzyści płynące z udziału w NB8

Region Morza Bałtyckiego, w którym Polska odgrywa kluczową rolę, stał się jednym z najważniejszych obszarów zainteresowania NATO i Unii Europejskiej po inwazji Rosji na Ukrainę w 2022 roku. Kraje NB8, zwłaszcza po przystąpieniu Szwecji i Finlandii do NATO, odgrywają istotną rolę w zapewnianiu stabilności i bezpieczeństwa w tym regionie. Polska, jako kraj graniczący z Rosją (obwód kaliningradzki) i Białorusią, ma wspólne interesy z państwami NB8 w zakresie odstraszania potencjalnych zagrożeń, przeciwdziałania atakom hybrydowym oraz rozwijania zdolności obronnych. Regularny udział w formacie NB8 pozwala Polsce na:

 

• • Koordynowanie polityk obronnych, np. poprzez wspólne ćwiczenia wojskowe w ramach NATO (takie jak Baltic Operations – BALTOPS).

• • Wymianę doświadczeń w zakresie cyberbezpieczeństwa, co jest szczególnie istotne w obliczu rosnącej liczby ataków na infrastrukturę krytyczną.

• • Wzmacnianie wschodniej flanki NATO, gdzie Polska i kraje bałtyckie odgrywają kluczową rolę jako państwa frontowe.

Przykładem udanej współpracy jest wspólne zaangażowanie Polski i krajów NB8 w misjach szkoleniowych dla ukraińskich sił zbrojnych oraz dostarczanie pomocy militarnej dla Kijowa. Format NB8 może również służyć jako platforma do dyskusji na temat długoterminowych strategii odstraszania Rosji, co jest szczególnie istotne w kontekście potencjalnych zmian w globalnym układzie sił.

 

Współpraca w ramach NB8 otwiera przed Polską możliwości w zakresie bezpieczeństwa energetycznego, które jest jednym z kluczowych priorytetów polskiej polityki. Kraje nordyckie, takie jak Dania czy Norwegia, są liderami w rozwoju odnawialnych źródeł energii (OZE), w szczególności energii wiatrowej. Polska, która stoi przed wyzwaniem transformacji energetycznej i stopniowego odchodzenia od węgla, może czerpać znacznie więcej z nordyckich doświadczeń w zakresie offshore wind farms, magazynowania energii czy efektywności energetycznej. Z kolei kraje bałtyckie, podobnie jak Polska, dążą do uniezależnienia się od rosyjskich dostaw gazu i ropy. Przykładem sukcesu w tym obszarze jest gazociąg Baltic Pipe, łączący Polskę z norweskimi złożami gazu przez Danię, który został uruchomiony w 2022 roku. Udział w NB8 pozwala Polsce na:

 

• • Wspólne planowanie projektów energetycznych, takich jak rozwój morskich farm wiatrowych na Bałtyku.

• • Koordynację działań na rzecz dywersyfikacji źródeł energii i wzmacniania unijnej polityki energetycznej.

• • Budowanie regionalnych sojuszy w negocjacjach z UE dotyczących celów klimatycznych, co jest istotne w kontekście polskich interesów gospodarczych.

Kraje nordyckie są również światowymi liderami w dziedzinie innowacji, zrównoważonego rozwoju i gospodarki cyfrowej. Szwecja i Finlandia przodują w rankingach innowacyjności, Dania jest pionierem w zielonych technologiach, a Norwegia efektywnie zarządza swoimi zasobami naturalnymi. Polska może korzystać z nordyckich doświadczeń w zakresie:

 

• • Rozwoju startupów technologicznych i ekosystemów innowacji.

• • Wdrażania zasad gospodarki obiegu zamkniętego, które są kluczowe dla realizacji unijnych celów klimatycznych.

• • Budowania nowoczesnej infrastruktury transportowej, takiej jak Rail Baltica, która łączy kraje bałtyckie z Polską i resztą UE.

Kraje bałtyckie, z kolei, są dla Polski naturalnymi partnerami w rozwijaniu połączeń gospodarczych i infrastrukturalnych. Wspólne projekty, takie jak Via Baltica czy wspomniana Rail Baltica, wzmacniają wymianę handlową i integrację gospodarczą regionu. Aktywny udział w NB8 pozwala Polsce na pozyskiwanie nordyckich inwestycji oraz promowanie polskich firm na rynkach skandynawskich.

 

Zbieżność interesów politycznych

Polska i kraje NB8 dzielą podobne podejście do wielu kwestii międzynarodowych – wsparcie dla Ukrainy, sankcje wobec Rosji, wzmacnianie jedności UE czy rozwój współpracy transatlantyckiej. W ramach NB8 Polska może:

 

• • Wzmacniać swoją pozycję w negocjacjach unijnych, szczególnie w sprawach dotyczących budżetu UE, polityki klimatycznej czy funduszy na transformację energetyczną.

• • Budować koalicje na rzecz bardziej asertywnej polityki UE wobec autorytarnych reżimów.

• • Promować wspólne stanowisko w kwestiach globalnych, takich jak zmiany klimatyczne, migracja czy walka z dezinformacją.

Bliskość Polski i krajów NB8

Polska i kraje nordycko-bałtyckie nigdy wcześniej nie były tak blisko siebie pod względem interesów, wartości i wyzwań. Kluczowe czynniki wzmacniające tę bliskość to:

 

1. 1. Wspólne doświadczenia historyczne i geopolityczne
      Polska i kraje bałtyckie łączy doświadczenie życia w cieniu rosyjskiego imperializmu, zarówno w czasach ZSRR, jak i po odzyskaniu niepodległości. Kraje nordyckie po 2014 roku (aneksja Krymu) i szczególnie po 2022 roku (inwazja na Ukrainę) zaczęły postrzegać Rosję jako realne zagrożenie dla bezpieczeństwa regionu. To wspólne postrzeganie Rosji jako źródła niestabilności buduje solidarność między Polską a NB8.

1. 1. Wspólne wartości demokratyczne
      Polska, kraje nordyckie i bałtyckie dzielą przywiązanie do zasad demokracji, praworządności i wolności jednostki. Choć w ostatnich latach Polska była przedmiotem krytyki ze strony niektórych krajów nordyckich w związku z reformami sądownictwa, nowy rząd, który objął władzę w 2023 roku, podjął kroki na rzecz odbudowy zaufania w tej kwestii. Współpraca w ramach NB8 może pomóc Polsce w reintegracji z europejskim mainstreamem i budowaniu wizerunku wiarygodnego partnera.

1. 1. Integracja gospodarcza i społeczna
      W ostatnich latach obserwujemy dynamiczny wzrost wymiany handlowej, inwestycji i kontaktów międzyludzkich między Polską a krajami NB8. Polskie firmy coraz częściej wchodzą na rynki skandynawskie, a nordyckie przedsiębiorstwa, takie jak szwedzki IKEA czy duński Maersk, inwestują w Polsce. Kraje bałtyckie, z kolei, są dla Polaków bliskimi partnerami w ramach UE, a wspólne projekty infrastrukturalne dodatkowo zacieśniają więzi.

1. 1. Solidarność w obliczu wojny na Ukrainie
      Inwazja Rosji na Ukrainę w 2022 roku była punktem zwrotnym dla relacji Polski z krajami NB8. Wszystkie państwa formatu, podobnie jak Polska, przyjęły jednoznaczne stanowisko w sprawie wsparcia Ukrainy, dostarczając pomoc wojskową, humanitarną i finansową. Polska, jako główny hub dla dostaw pomocy dla Ukrainy, zyskała uznanie krajów NB8 za swoją rolę w tym procesie. Współpraca w ramach NB8 może pomóc w koordynowaniu dalszego wsparcia dla Kijowa oraz w budowaniu strategii odbudowy Ukrainy po zakończeniu konfliktu.

Nordycki wektor polskiej polityki

Radosław Sikorski, obecny minister spraw zagranicznych, już podczas swojej pierwszej kadencji (2007–2014) dostrzegał znaczenie krajów nordyckich i bałtyckich dla polskiej polityki zagranicznej. W tym okresie Polska aktywnie wspierała integrację krajów bałtyckich z UE i NATO, a także rozwijała relacje dwustronne z krajami nordyckimi, szczególnie w kontekście bezpieczeństwa energetycznego i współpracy w ramach UE. Sikorski podkreślał, że kraje nordyckie są dla Polski wzorem w zakresie efektywności administracyjnej, innowacyjności i zrównoważonego rozwoju. W jednym ze swoich wystąpień w 2010 roku Sikorski wskazywał na potrzebę budowania „mostów” między Polską a Skandynawią, aby wzmocnić regionalną solidarność w obliczu globalnych wyzwań.

 

Powrót Sikorskiego na stanowisko szefa MSZ w 2023 roku otwiera nowe możliwości dla zintensyfikowania współpracy z NB8. Jego doświadczenie i wcześniejsze kontakty z krajami nordyckimi pomagają w budowaniu strategicznych partnerstw, szczególnie wobec wojny na Ukrainie czy transformacji energetycznej. Sikorski, jako zwolennik aktywnej polityki zagranicznej, może wykorzystać format NB8 do promowania polskich interesów na arenie międzynarodowej, a także do budowania wizerunku Polski jako lidera w regionie Europy Środkowo-Wschodniej.

Fot. X/Espen Barth Eide

Kwiecień z rekordem cen energii w Norwegii. Co na to wpłynęło?