25 kwietnia obchodzony jest jako Dzień Flagi Wysp Owczych (Flaggdagur) – święto narodowe Wysp Owczych, które są autonomicznym terytorium zależnym Danii. W tym dniu mieszkańcy Wysp Owczych obchodzą rocznicę ustanowienia oficjalnej flagi Wysp Owczych, która przedstawia czerwono-niebieski krzyż skandynawski na białym tle. W okresie międzywojennym flaga Wysp Owczych (Merkiđ), chociaż nie była oficjalnie zatwierdzony przez duńskie władze, stała się powszechnie używanym symbolem na wyspach. W czasie II wojny światowej, podczas brytyjskiej okupacji, Brytyjczycy autoryzowali Merkiđ jako oficjalną flagę Wysp Owczych. To było spowodowane potrzebą rozróżnienia statków farerskich od duńskiej floty po niemieckim ataku na Danię. 25 kwietnia 1940 roku wojskowa administracja brytyjska wydała nakaz stosowania Merkiđ na statkach farerskich, co spotkało się z ostrą reakcją duńskiego przedstawiciela przy farerskim parlamencie. Brytyjczycy, chcąc załagodzić duńskie protesty, zabronili Farerom używania Merkiđ podczas uroczystości na lądzie, pozostawiając go jako oficjalny symbol Wysp Owczych tylko na morzu.
Narodowa tożsamość Wysp Owczych jest silnie związana z ich geografią i historią. Wyspy Owcze przez wieki były zamieszkiwane przez wikingów, którzy osiedlili się na tych terenach w IX wieku. Wikingowie wpłynęli na kulturę, język i tradycje wyspiarzy, a dziedzictwo wikingów jest obecne w kulturze Wysp Owczych do dzisiaj. Językiem urzędowym Wysp Owczych jest farerski, który należy do grupy języków nordyckich. Farerski jest używany przez większość mieszkańców Wysp Owczych i jest ściśle związany z ich narodową tożsamością. Innym ważnym elementem narodowej tożsamości Wysp Owczych jest kultura ludowa, w tym tańce, muzyka, stroje ludowe i sztuka. Wyspiarze są dumni ze swojej kultury i tradycji, a wiele z tych elementów jest przekazywanych z pokolenia na pokolenie.
Tradycyjny strój
Narodowy strój farerski (Tjóðarbúni) jest ważnym elementem kultury i tożsamości mieszkańców Wysp Owczych. Dzieci już od najmłodszych lat noszą tradycyjne ubranka przekazywane z pokolenia na pokolenie. Według tradycji, gdy młodzież osiąga wiek 14 lat, z pomocą rodziny zaczyna kompletować elementy do „dorosłego” stroju. Pierwsze srebrne ozdoby są przekazywane od chrzestnych na pierwsze urodziny. Zgodnie z tradycją, pełen strój powinien być gotowy na dzień ślubu i służyć przez całe życie. Obecnie, dziewczynki mają zazwyczaj kilka wariantów sukien w różnych kolorach do wyboru, ale srebrne elementy, takie jak gorset, często przeszywa się na nowe sukienki, aby wzbogacić ich wygląd.
Mężczyźni noszą białą koszulę pod haftowaną, kolorową kamizelką ozdobioną srebrnymi guzikami. Na to zakładają dzianinowy sweter ze srebrnymi guzikami. Czarne wełniane spodnie do kolan są dopasowane do podkolanówek i czarnych butów z klamrą. Czerwono-czarna czapka przechylona jest na tę stronę, którą ręką mężczyzna się wita.
Kobiety na Wyspach Owczych noszą obcisły, rozpinany sweter w czerwono-czarnym kolorze, który jest ozdobiony czterema srebrnymi haftami po każdej stronie. Hafty mają różne wzory i są splecione srebrnym łańcuszkiem. Do sweterka noszą spódnicę w kolorze czerwono-czarnym lub innych kolorach, takich jak niebieski, zielony, czarny czy fioletowy. Spódnica jest do kostek i jest przytrzymywana czarnym paskiem ze srebrną klamrą, która jest dopasowana do wzoru haftek w górnej części stroju. Dodatkowo na spódnicę nakładany jest fartuszek z haftowanego jedwabiu lub wełnianej tkaniny. Kobiety noszą także czarną pelerynę, którą spięta jest srebrną broszką o tym samym wzorze co guziki i klamra.
Hymn
W 1906 roku farerski poeta Símuni av Skarði napisał wiersz o tytule Mítt alfagra land, który później stał się hymnem Wysp Owczych. Rok później skrzypek Peter Alberg skomponował do niego melodię. Pieśń została opublikowana w farerskiej gazecie Tingakrossur i szybko zyskała popularność. W latach 30. XX wieku stała się oficjalnym hymnem mieszkańców archipelagu i jest śpiewana podczas ważnych uroczystości państwowych.
Parlament Wysp Owczych
Parlament Wysp Owczych nazywa się Løgting. Pierwsze wzmianki o parlamencie pochodzą z XII/XIII wieku, ale historycy podejrzewają, że mógł on powstać już w IX wieku. Początkowo nosił nazwę Althing, a na jego forum mogli wypowiadać się wszyscy wolni mieszkańcy Wysp Owczych. W 1274 roku król Norwegii zmienił nazwę parlamentu na Løgting i wprowadził 36 wybranych przedstawicieli. Jednocześnie król wprowadził urząd Wysokiego Przedstawiciela Króla, który pełnił funkcje oskarżyciela publicznego i poborcy podatków. W kolejnych latach królowie stopniowo ograniczali uprawnienia parlamentu, a w 1298 roku Seyðabrævið odebrał Løgtingowi uprawnienia prawodawcze, pozostawiając jedynie władzę sądowniczą.
Mimo wprowadzonych ograniczeń przez królów Norwegii i Danii, parlament Wysp Owczych był zorganizowanym organem o demokratycznym charakterze, którego funkcje i zakres działalności przewyższały standardy ówczesnej Europy. Po przyłączeniu Norwegii do Danii w 1380 roku Løgting pozostał ważnym organem, aż do wprowadzenia Norska lóg w 1688 roku, która wprowadziła ograniczenia kadencji i przyczyniła się do marginalizacji parlamentu. W 1816 roku wyspy straciły swoją autonomię, a parlament został rozwiązany. Dopiero w 1852 roku Løgting został przywrócony, ale jego kompetencje były ograniczone do pełnienia zadań doradczych. Dopiero w 1948 roku uchwalony został Akt Autonomii Wysp Owczych, który dał parlamentowi możliwości uchwalania prawa w zakresie kompetencji przekazanych przez dokument.
Obecnie Parlament Wysp Owczych składa się z 33 członków wybieranych na 4-letnie kadencje, a wiek umożliwiający kandydowanie oraz udział w głosowaniu wynosi 18 lat. W parlamencie działa 6 stałych komisji, zajmujących się m.in. kwestiami finansowymi, zagranicznymi, rybołówstwa i przemysłu, socjalnymi, prawnymi oraz rządowymi. Premier, ministrowie oraz członkowie parlamentu posiadają inicjatywę ustawodawczą. Pierwszym etapem procesu legislacyjnego jest ogłoszenie projektu ustawy przez speakera, który jednak nie jest dyskutowany podczas pierwszego posiedzenia. W drugim czytaniu następuje dyskusja nad projektem ustawy, a posłowie i komisje mają prawo zgłaszania poprawek, które są dyskutowane i poddawane pod głosowanie na końcu drugiego czytania. Odrzucenie projektu ustawy przez parlament jest ostateczne i zamyka drogę do dalszych etapów procesu legislacyjnego. Trzeci etap to głosowanie nad poprawkami i całością projektu podczas trzeciego czytania. Akty prawne parlamentu nabierają mocy prawną po zatwierdzeniu przez premiera oraz po ich publikacji w dzienniku urzędowym.
Fot: Unsplash / Aut. Tommy Kwak