Grenlandia była terytorium zależnym Danii i wraz z Danią wstąpiła do EWG w 1973 roku. Jednakże, w Grenlandii istniał silny ruch niepodległościowy, a przynależność do EWG była kwestionowana ze względu na jej oddalenie od Europy oraz specyficzne warunki geograficzne i klimatyczne, które skutkowały dużymi trudnościami w zakresie produkcji rolnej i przemysłowej.
Z tego artykułu dowiesz się:
- Jakie były główne argumenty za i przeciw przynależności Grenlandii do Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej.
- Jak przebiegała kampania przedreferendalna i jakie emocje towarzyszyły temu politycznemu wydarzeniu.
- Jakie były skutki referendum z 1982 roku i co ono oznaczało dla przyszłości Grenlandii.
Kampania przedreferendalna była bardzo intensywna i burzliwa, a kwestia przynależności do EWG dzieliła mieszkańców Grenlandii. Przeciwnicy przynależności argumentowali, że Grenlandia ma inne potrzeby i problemy niż kraje europejskie, i że przynależność do organizacji wiąże się z ograniczeniami dla produkcji rolnej i przemysłowej. Zwolennicy przynależności podkreślali zaś, że Grenlandia może skorzystać z korzyści wynikających z integracji gospodarczej z Europą, takich jak ułatwienia w handlu i inwestycjach.
Organizacje prounijne promowały pozostanie Grenlandii w Europejskiej Wspólnocie Gospodarczej i argumentowały, że korzyści z członkostwa w EWG przewyższają koszty. Zwracały uwagę na to, że EWG zapewniała Grenlandii dostęp do rynków europejskich, co umożliwiało eksport ryb i innych produktów grenlandzkich.
Działacze prounijni argumentowali także, że Grenlandia jest w stanie negocjować swoje interesy w ramach EWG i wpływać na kształtowanie polityki europejskiej. Z drugiej strony, organizacje antyunijne przekonywały do opuszczenia EWG i argumentowały, że Grenlandia powinna zachować suwerenność w dziedzinie rybołówstwa i chronić swoje interesy gospodarcze.
Antyunijni działacze podkreślali, że EWG pozwalała na dostęp do rybołówstwa w wodach grenlandzkich przez floty innych krajów, co utrudniało rozwój krajowego przemysłu rybnego. Argumentowali także, że Grenlandia powinna mieć większą kontrolę nad swoimi zasobami naturalnymi i lepiej chronić swoje środowisko naturalne.
Referendum zwycięskie dla przeciwników
W 1982 roku rząd Danii podjął decyzję o przeprowadzeniu referendum w Grenlandii w sprawie przynależności do EWG. Referendum odbyło się 23 lutego 1982 roku i zakończyło się zwycięstwem zwolenników wystąpienia z EWG. Za opuszczeniem EWG głosowało 53% mieszkańców Grenlandii, podczas gdy 47% opowiedziało się za pozostaniem w organizacji. Wynik referendum był niespodziewany dla wielu obserwatorów i komentatorów. Zwycięstwo opozycji wobec przynależności do EWG zostało odebrane jako dowód na to, że Grenlandia pragnie większej niepodległości i autonomii w swoich decyzjach.
Referendum w sprawie przynależności Grenlandii do EWG było pierwszym tego typu głosowaniem w historii organizacji. Ostatecznie Grenlandia pozostała jedynym terytorium zależnym od państwa członkowskiego, które przystąpiło do EWG, a następnie opuściło ją. Po opuszczeniu EWG w 1985 roku Grenlandia zaczęła rozwijać się na własną rękę, a jej gospodarka skoncentrowała się na rybołówstwie, wydobyciu surowców naturalnych i turystyce. W ostatnich latach Grenlandia staje się coraz bardziej atrakcyjna dla inwestorów, którzy widzą w niej duży potencjał związany z eksploatacją surowców naturalnych i rozwijającą się infrastrukturą.
Wnioski
- Referendum z 1982 roku było przełomowym momentem w historii Grenlandii i wyrazem silnego dążenia do większej autonomii.
- Decyzja o opuszczeniu EWG była aktem politycznego samookreślenia, który stworzył nowy model relacji z Europą.
- Kampania referendalna odsłoniła głębokie różnice w postrzeganiu przyszłości Grenlandii, które wciąż wpływają na jej rozwój i politykę międzynarodową.
Fot: Flickr / aut. panel180grad
Źródło:
S. Touron, 23rd February 1982: The day Greenland left the European Union, EU institutions and policy (23.06.2021 r.), https://www.thenewfederalist.eu/23rd-february-1982-the-day-greenland-left-the-european-union?lang=fr
Grønlands historie, Danmarks historien, https://danmarkshistorien.dk/vis/materiale/groenland