Islandia od lat stosuje państwowy monopol na sprzedaż alkoholu, a teraz ten model został wyróżniony przez Światową Organizację Zdrowia (WHO). Eksperci podkreślają, że ograniczona dostępność alkoholu przyczynia się do niższego spożycia i mniejszej liczby negatywnych skutków zdrowotnych.
W swoim najnowszym raporcie WHO wskazuje, że model sprzedaży alkoholu stosowany w krajach nordyckich, w tym na Islandii, jest skutecznym narzędziem w walce z nadmiernym spożyciem. Kluczową rolę odgrywa państwowy monopol – na Islandii alkohol do użytku domowego można kupić jedynie w sklepach Vínbúðin, które mają ograniczone godziny otwarcia.
W zwykłych sklepach spożywczych dostępne jest wyłącznie piwo bezalkoholowe lub o minimalnej zawartości alkoholu. Zdaniem WHO taki system pozwala kontrolować konsumpcję i ograniczać negatywne skutki zdrowotne związane z alkoholem.
Niższe spożycie w porównaniu z resztą Europy
Dane pokazują, że kraje stosujące podobne rozwiązania mają niższe spożycie alkoholu niż reszta Europy. Średnie roczne spożycie czystego alkoholu na mieszkańca wynosi na Islandii około 8 litrów, podczas gdy w większości krajów europejskich przekracza 11 litrów.
Mniej alkoholu spożywa się jedynie na Cyprze, we Włoszech, w Grecji i Norwegii. Zdaniem ekspertów to dowód na skuteczność ograniczonej dostępności jako narzędzia polityki zdrowotnej.
Alkohol to nie zwykły towar
WHO podkreśla, że w krajach nordyckich alkohol nie jest traktowany jak każdy inny produkt. Sklepy monopolowe nie kierują się zyskiem, lecz zdrowiem publicznym i dobrem społeczeństwa.
System ten jest zgodny z zaleceniami WHO, które rekomendują wysokie opodatkowanie alkoholu, ograniczenie jego dostępności oraz restrykcyjne podejście do reklamy i marketingu.
Kontrowersje wokół monopolu
Choć model islandzki zyskał uznanie WHO, nie brakuje jego krytyków. Przeciwnicy twierdzą, że monopol państwowy ogranicza wolność konsumentów i prywatne inicjatywy biznesowe. Zwolennicy natomiast wskazują, że służy on ochronie zdrowia publicznego i pomaga ograniczyć szkodliwe skutki nadmiernego spożycia alkoholu.
Skuteczny model na przyszłość?
Islandzki system sprzedaży alkoholu jest przykładem podejścia, które skutecznie wpływa na zachowania społeczne i zdrowotne. Raport WHO sugeruje, że inne kraje mogłyby czerpać z tych doświadczeń, wdrażając podobne rozwiązania w ramach własnej polityki alkoholowej.
Fot. Flickr
