17 maja obchodzony jest w Norwegii jako Dzień Konstytucji (Grunnlovsdagen). Jest to jeden z najważniejszych dni w kalendarz. u norweskim, świętowany w celu upamiętnienia przyjęcia norweskiej konstytucji w 1814 roku. Konstytucja Norwegii jest uznawana za jedną z najstarszych i najbardziej demokratycznych konstytucji na świecie. Została przyjęta 17 maja 1814 roku w Eidsvoll przez zgromadzenie konstytucyjne. Miała ogromne znaczenie, ponieważ Norwegia w tym czasie była częścią unii personalnej z Danią, a podczas kongresu wiedeńskiego w 1814 roku decydowano o przyszłości Norwegii.

Podczas kongresu wiedeńskiego, Norwegia miała zostać przekazana Szwecji, jednak Norwegowie nie zgadzali się na tę decyzję. W rezultacie, norweskie zgromadzenie konstytucyjne zebrało się w Eidsvoll, aby opracować własną konstytucję i potwierdzić niezależność kraju. Konstytucja została podpisana 17 maja 1814 roku
i ustanowiła Norwegię jako niezależne królestwo, choć w unii personalnej z Szwecją. 17 maja obchodzony jest jako święto narodowe, podczas którego Norwegowie celebrują swoją suwerenność i demokratyczne wartości, które zawarte są w konstytucji. Obchody Dnia Konstytucji często obejmują uroczyste parady, przemówienia polityczne, występy artystyczne, wystawki, a także tradycyjne stroje ludowe. Wiele osób ubiera się w tradycyjne norweskie stroje, takie jak bunad, aby uczcić ten ważny dzień.

Dzień Konstytucji jest również okazją do refleksji nad norweską historią i dziedzictwem. Norwegowie mają okazję uczyć się o swojej konstytucji, zrozumieć jej znaczenie dla kraju i docenić wolności i prawa, które gwarantuje.
To również czas, aby wspólnie celebrować norweską tożsamość narodową i dumę z osiągnięć kraju. Obchody Dnia Konstytucji mają duże znaczenie społeczne i polityczne. Jest to moment, w którym Norwegowie jednoczą się wokół wspólnych wartości i idei. Dzień ten przypomina również o trwałości i aktualności konstytucji
w dzisiejszych czasach, gdy demokratyczne zasady są nadal ważne i wymagają ochrony.

W Dniu Konstytucji duży nacisk kładzie się na zaangażowanie dzieci i młodzieży, które odgrywają istotną rolę w obchodach tego święta. Szkoły w Norwegii organizują specjalne uroczystości, aby uczcić Konstytucję Norwegii i przekazać młodemu pokoleniu jej znaczenie. W ramach tych uroczystości dzieci uczestniczą w paradach, gdzie prezentują tańce ludowe i śpiewają tradycyjne pieśni patriotyczne. Mają również możliwość recytowania wierszy lub wygłaszania krótkich przemówień, w których wyrażają swoje zrozumienie i szacunek dla wartości demokratycznych zawartych w konstytucji.

W szkołach organizowane są lekcje i dyskusje na temat historii konstytucji Norwegii, jej powstania oraz kluczowych zasad i wolności, które gwarantuje. Dzieci są edukowane na temat ich praw obywatelskich i odpowiedzialności, które wynikają z konstytucji. Te działania mają na celu wzbudzenie świadomości obywatelskiej i zrozumienie dla demokratycznych wartości, na których opiera się norweskie społeczeństwo. W ten sposób Dzień Konstytucji staje się okazją do kształtowania patriotyzmu, współodpowiedzialności i aktywnego uczestnictwa młodego pokolenia w życiu społecznym. Przez uczestnictwo w paradach, prezentacje artystyczne i edukacyjne aktywności, dzieci i młodzież mogą poczuć się ważną częścią norweskiej społeczności i zrozumieć, jak ważne jest szanowanie i zachowanie wartości demokratycznych.

Trudny rozwód duńsko-norweski w 1814 r.

Norwegia była częścią Królestwa Danii-Norwegii, które było pod rządami duńskiej dynastii Oldenburgów. Jednak po klęsce Danii w wojnie napoleońskiej, mocarstwa europejskie zadecydowały, że Norwegia zostanie oddzielona od Danii i przekazana Szwecji. Decyzja wywołała oburzenie w Norwegii, a mieszkańcy kraju sprzeciwiali się temu pomysłowi. W odpowiedzi na te działania, Norwegowie zaczęli rozwijać własne państwowości, w tym tworząc własny rząd i parlament. W międzyczasie, w maju 1814 roku, odbyła się Konferencja Eidsvoll, podczas której delegaci norwescy przyjęli Konstytucję Norwegii, która formalnie proklamowała niepodległość Norwegii i ustanowiła system demokratyczny z monarchią konstytucyjną.

Jednak Duńczycy nie byli zadowoleni z decyzji o oddzieleniu Norwegii i kontynuowali próby przywrócenia kontroli nad krajem. W wyniku tego konfliktu, doszło do krótkiej wojny, która została zakończona traktatem w Moss w sierpniu 1814 roku. Traktat ten formalnie uznał niepodległość Norwegii i ustanowił unię personalną między Norwegią a Szwecją. Trudny rozwód duńsko-norweski w 1814 roku był bolesnym i trudnym procesem, ale ostatecznie doprowadził do powstania niepodległej Norwegii i ustanowienia jej własnego systemu politycznego i konstytucyjnego. Konstytucja Norwegii stała się podstawą demokracji, która rządzi Norwegią do dnia dzisiejszego i jest uważana za jedną z najstarszych i najbardziej progresywnych konstytucji na świecie.

Dzień Konstytucji w historii

Podczas gdy Sejm konstytucyjny obradował w Eidsvoll od 10 kwietnia 1814 roku, norweską konstytucję oficjalnie zatwierdzono już 16 maja. Jednak to dopiero 17 maja odbyło się podpisanie dokumentu i wybór nowego króla, duńskiego księcia Christiana Frederika. Z tego powodu, choć nowe zasady zostały uchwalone wcześniej,
17 maja jest uznawane za bardziej doniosłe dla Norwegii.

17 maja to jedno z najbardziej radosnych świąt w Norwegii. Jednak nie zawsze tego dnia na ulicach powiewały norweskie flagi, a ludzie w charakterystycznych strojach ludowych, tzw. bunadach, przemierzali ulice wesołymi paradami. W 1828 roku wprowadzono zakaz hucznego obchodzenia uchwalenia norweskiej konstytucji. Obawy przed narastającymi nastrojami antyszwedzkimi skłoniły ówczesnego monarchę, króla unii szwedzko-norweskiej Karla Johana, do zaniechania świętowania. Zakaz świętowania wydany przez Karla Johana pociągnął za sobą dalsze konsekwencje. 17 maja 1829 roku doszło do tzw. torgslaget, czyli bójki między władzami a mieszkańcami norweskiej stolicy. Tego dnia do portu w Oslo przybył parowiec Constitutionens, którego Norwegowie witali flagami, śpiewając patriotyczne pieśni. Wykorzystując tę sytuację, postanowili również uczcić uchwalenie norweskiej konstytucji. Jednak ówczesne władze były niezadowolone z takiego obrotu spraw i wezwały kawalerię, by rozproszyła zgromadzonych. Nastąpiła bójka, w wyniku której aresztowano wiele osób biorących udział w zamieszkach.

Tradycja obchodów 17 maja, choć pełna radości i integracji, nie zawsze uwzględniała uczestnictwo dziewcząt. Pierwszy pochód dziecięcy, Smaagutternes Flagtog, odbył się w 1870 roku i wzięło w nim udział około 1200 chłopców ze szkoły Qvam w Oslo. Inicjatorem tego marszu był Bjørnstjerne Bjørnson, znany norweski pisarz
i dramaturg. Jednak przez kolejne 19 lat młode dziewczęta były wykluczone z udziału w paradzie. Dopiero w 1889 roku pozwolono uczennicom ze szkoły Ragny Nielsen w Oslo (wówczas zwanego jeszcze Kristianią) dołączyć do 17 maja marszu i w pełni uczestniczyć w tej ważnej narodowej tradycji. Dzięki temu krokowi równouprawnienia, obecnie dziewczęta stanowią integralną część barwnych i radosnych parady dziecięcych, które odbywają się w całej Norwegii z okazji Dnia Konstytucji.

Fot: Flickr / aut. Sharon Ingerson