Hazard w Finlandii stał się poważnym problemem społecznym, dotykającym 100 tysięcy osób i generującym miliardy euro strat – wynika z badań Fińskiego Instytutu Zdrowia i Opieki Społecznej (THL). Wraz z powszechną dostępnością automatów do gier i rosnącym uzależnieniem, kraj zmaga się z koniecznością reformy systemu, by chronić obywateli i gospodarkę.
Z tego artykułu dowiesz się:
- Dlaczego hazard w Finlandii jest określany jako narodowa choroba i jakie są jego społeczne skutki.
- Jak powszechna dostępność automatów do gier i regulacje prawne przyczyniają się do problemu.
- Jakie kroki podejmuje Finlandia, by ograniczyć uzależnienie od hazardu i jego ekonomiczne konsekwencje.
Hazard w Finlandii, nazywany narodową chorobą, nadal stanowi jedno z największych wyzwań społecznych i ekonomicznych kraju, dotykając około 3 procent populacji, czyli ponad 120 tysięcy osób w wieku produkcyjnym – wynika z najnowszego raportu Fińskiego Instytutu Zdrowia i Opieki Społecznej (THL) z 2023 roku (nie ma jeszcze danych za 2024 rok). Powszechna dostępność automatów do gier, kulturowa akceptacja hazardu oraz nadchodzące zmiany legislacyjne, które otworzą rynek hazardowy na konkurencję do 2027 roku, stwarzają ryzyko dalszej eskalacji problemu. Finlandia podejmuje kroki, by ograniczyć uzależnienie, ale bez skutecznych reform systemowych narodowa choroba hazardu będzie nadal generować miliardy euro strat i niszczyć życie tysięcy Finów.
Skala problemu jest duża
Według raportu THL z 2023 roku, problem hazardowy w Finlandii utrzymuje się na poziomie 3 procent populacji w wieku 15-74 lat, co oznacza, że około 120 tysięcy osób zmaga się z uzależnieniem, a kolejne 10 procent jest zagrożone. Najbardziej problematyczne pozostają automaty do gier, które w 2023 roku były źródłem uzależnienia dla 55 procent osób szukających pomocy, według danych organizacji Peluuri. W 2023 roku 18 500 automatów działało w całym kraju, zlokalizowanych w miejscach codziennego użytku, takich jak supermarkety, stacje benzynowe i centra handlowe, co czyni Finlandię jednym z liderów pod względem dostępności takich maszyn w Europie. Skutki społeczne są poważne – w 2023 roku 30 procent osób zgłaszających się do Peluuri przyznało się do myśli samobójczych związanych z hazardem, a średni dług osoby uzależnionej wzrósł do 18 tysięcy euro, co jest o 20 procent więcej niż w 2019 roku. Hazard dotyka szczególnie młodych mężczyzn – 65 procent osób szukających pomocy w 2023 roku to mężczyźni w wieku 20-34 lat, często z regionów wiejskich, takich jak Laponia, gdzie problem jest najbardziej widoczny.
Dostępność automatów w Finlandii
Powszechna dostępność automatów do gier oraz obecny system regulacyjny są głównymi czynnikami napędzającymi problem hazardowy w Finlandii. Państwowy monopolista Veikkaus, który kontroluje rynek hazardowy, w 2023 roku wygenerował przychody w wysokości 1,7 miliarda euro, z czego 48 procent pochodziło z automatów do gier, według danych firmy. Jednak monopol ten, zamiast ograniczać hazard, przyczynia się do jego eskalacji – Veikkaus jest zobligowana do maksymalizacji zysków, co prowadzi do agresywnego rozmieszczania automatów w przestrzeni publicznej. W 2024 roku rząd ogłosił plany liberalizacji rynku hazardowego, które zakończą monopol Veikkaus do 2027 roku, otwierając rynek na prywatnych operatorów online – według raportu iGB z lipca 2024 roku, 54 procent fińskiego rynku hazardu online już teraz działa poza monopolem, co wskazuje na trudności w kontrolowaniu nielegalnych operatorów. Liberalizacja może zwiększyć dostępność hazardu, szczególnie w internecie, gdzie w 2023 roku 20 procent Finów grało na zagranicznych platformach, według danych H2 Capital, co budzi obawy o wzrost uzależnień wśród młodszych grup wiekowych.
Miliardy euro strat
Hazard w Finlandii generuje ogromne straty, zarówno na poziomie indywidualnym, jak i społecznym. W 2023 roku koszty związane z problemem hazardowym – w tym leczenie uzależnień, wsparcie socjalne, zadłużenie i utrata produktywności – oszacowano na 1,8 miliarda euro, co stanowi 0,7 procent PKB Finlandii, według szacunków THL z 2023 roku. Na poziomie indywidualnym uzależnienie prowadzi do poważnych konsekwencji finansowych – w 2023 roku 9 500 Finów ogłosiło bankructwo z powodu długów hazardowych, a 35 procent z nich straciło pracę, co pogłębia problem bezrobocia, które w 2025 roku wynosi 8,2 procent, według prognoz Etla. Społecznie hazard niszczy relacje rodzinne – w 2023 roku 45 procent rozwodów w Finlandii miało związek z problemami finansowymi wynikającymi z uzależnienia, według Statistics Finland. Problem dotyka także młodzieży – w 2023 roku 3 procent nastolatków w wieku 15-17 lat wykazywało oznaki uzależnienia, co jest wzrostem o 20 procent w porównaniu z 2019 rokiem – według raportu THL.
Finlandia podejmuje kroki, by ograniczyć problem hazardu, choć eksperci wskazują, że działania te są niewystarczające w obliczu nadchodzących zmian legislacyjnych. W 2023 roku Veikkaus wprowadziła obowiązkową weryfikację tożsamości dla wszystkich graczy online, co zmniejszyło liczbę sesji hazardowych o 12 procent, według danych firmy. Rząd planuje także redukcję liczby automatów do gier o 4 tysiące do końca 2025 roku, co ma ograniczyć ich dostępność, szczególnie w mniejszych miejscowościach – w regionie Kainuu, gdzie problem jest największy, 6 procent populacji zmaga się z uzależnieniem, według THL. Organizacje takie jak Peluuri odnotowały wzrost liczby osób szukających pomocy – w 2023 roku wsparły 3 500 osób, z czego 60 procent stanowili młodzi mężczyźni. Jednak eksperci wzywają do głębszych reform – w 2024 roku zasugerowano wprowadzenie limitów na wydatki hazardowe online oraz zakaz reklam hazardu, wzorując się na Norwegii, gdzie takie regulacje zmniejszyły problem o 15 procent w latach 2020-2023. Bez takich zmian liberalizacja rynku w 2027 roku może pogorszyć sytuację, zwiększając dostępność hazardu i ryzyko uzależnienia.
Wnioski:
- Hazard w Finlandii, dotykający 120 tysiące osób, pozostaje narodową chorobą, napędzaną dostępnością automatów i brakiem skutecznych regulacji.
- Problem generuje 1,8 miliarda euro strat rocznie, prowadząc do bankructw, rozwodów i kryzysów psychicznych.
- Finlandia podejmuje działania, takie jak redukcja automatów, ale bez kompleksowych reform liberalizacja rynku może pogłębić kryzys hazardowy.
Źródło: THL
Fot. Helsinki Times