Opozycyjna partia Demokraatit wygrała wybory parlamentarne na Grenlandii, osiągając wynik 29,9%. Druga największa partia to Nunatta Qitornai.
Po przeliczeniu wszystkich głosów Demokraatit zdobyła 29,9% poparcia, co czyni ją najsilniejszym ugrupowaniem w grenlandzkim parlamencie (Inatsisartut), liczącym 31 miejsc. Drugie miejsce zajęła partia Naleraq z wynikiem 24,8%, która opowiada się za szybką niepodległością i zbliżeniem z USA. Dotychczas rządząca koalicja, złożona z lewicowej Inuit Ataqatigiit (IA) oraz socjaldemokratycznej Siumut, poniosła wyraźną porażkę – IA otrzymała 21,6%, a Siumut 14,9%. W porównaniu z wyborami w 2021 roku, kiedy Demokraatit zdobyła zaledwie 9,1% głosów, jej obecny wynik oznacza wzrost poparcia o ponad 20 punktów procentowych. Frekwencja wyborcza wyniosła ponad 70%, co świadczy o dużym zaangażowaniu społecznym w liczącej około 40 tysięcy uprawnionych do głosowania populacji Grenlandii.
Wolnorynkowa centroprawica zwyciężyła
Demokraatit to centroprawicowa partia, założona w 2002 roku, która ostrożnie podchodzi do kwestii niepodległości Grenlandii, preferując stopniowe uniezależnianie się od Danii i budowanie solidnych podstaw gospodarczych przed pełnym zerwaniem więzi. Lider partii Jens-Frederik Nielsen podkreślał w kampanii potrzebę zmian i większego zaangażowania biznesu w finansowanie dobrobytu wyspy.
– Ludzie chcą zmian. Chcemy, aby więcej przedsiębiorstw finansowało nasz dobrobyt. Nie chcemy niepodległości już jutro – potrzebny jest dobry fundament – mówi Nielsen.
Wybory odbyły się w cieniu geopolitycznych napięć, wywołanych m.in. zapowiedziami prezydenta USA Donalda Trumpa o przejęciu Grenlandii. Trump wielokrotnie wyrażał zainteresowanie wyspą, wskazując na jej strategiczne znaczenie dla bezpieczeństwa narodowego USA oraz bogate zasoby naturalne. Grenlandia pozostaje zależna od Kopenhagi, która zapewnia jej roczne dotacje w wysokości około 600 milionów dolarów (1/3 PKB wyspy). Perspektywa niepodległości budzi obawy o utratę tego wsparcia, a to może tłumaczyć umiarkowane stanowisko Demokraatit w tej kwestii.
Rywalizująca z Demokraatit partia Naleraq, która zyskała 12,5% więcej głosów niż w 2021 roku, reprezentuje bardziej radykalne podejście, opowiadając się za szybką niepodległością i potencjalnym sojuszem z USA. Z kolei dotychczasowa koalicja IA-Siumut, która w 2021 roku miała łącznie 66,1% poparcia, straciła znaczną część mandatów (odpowiednio -16% i -15%), co może wskazywać na zmęczenie wyborców dotychczasową polityką i brak zaufania wobec ich zdolności do realizacji obietnic niepodległościowych.
Implikacje dla Grenlandii
Zwycięstwo Demokraatit daje partii silny mandat do negocjacji z Danią, szczególnie w kontekście rozszerzenia autonomii. Jens-Frederik Nielsen będzie prawdopodobnie dążył do sformowania rządu, który skupi się na rozwoju gospodarczym, być może w koalicji z mniejszymi ugrupowaniami, takimi jak liberalna Atassut (7,4%), która popiera utrzymanie więzi z Danią. Wysoka frekwencja i wyraźny wzrost poparcia dla Demokraatit sugerują, że Grenlandczycy oczekują pragmatycznych rozwiązań, a nie natychmiastowej rewolucji.
Jednocześnie wynik wyborów może skomplikować relacje z USA. Trump, oferując „miliardy dolarów inwestycji”, liczy na przychylność nowego rządu, jednak Demokraatit nie deklaruje jednoznacznego poparcia dla amerykańskich planów. W styczniowym sondażu instytutu Verian aż 85% mieszkańców wyspy odrzuciło pomysł włączenia Grenlandii do USA, co stawia partię w trudnej pozycji między naciskami zewnętrznymi a wolą wyborców. Z kolei Dania, zaniepokojona utratą wpływów, może zaproponować Grenlandii nowe warunki współpracy, aby przeciwdziałać zarówno niepodległościowym dążeniom, jak i amerykańskim ambicjom.
Wnioski
Zwycięstwo Demokraatit to przełomowy moment dla wyspy. Partia, zyskując ponad 20% więcej głosów niż w 2021 roku, odzwierciedla pragnienie zmian i stabilności wśród Grenlandczyków. Jej ostrożne podejście do niepodległości kontrastuje z radykalizmem Naleraq (24,5%) i słabością dotychczasowej koalicji (IA 21,6%, Siumut 14,9%). W kontekście geopolitycznym, wynik ten może oznaczać nową erę negocjacji z Danią i chłodne podejście do planów Trumpa, stawiając na pierwszym miejscu interesy mieszkańców wyspy. Przyszłość Grenlandii pozostaje otwarta, ale kierunek wyznaczony przez Demokraatit sugeruje ewolucję, a nie rewolucję.
Fot. TV2